Stakeholder là gì? Vai trò và quyền lực của các bên liên quan trong quả trị thời 4.0 như thế nào? Đối tượng nào là key stakeholders? Mời bạn cùng Tanca tìm hiểu ngay trong bài viết dưới đây nhé.

Stakeholder là gì?

Stakeholder hay bên liên quan là thuật ngữ dùng để chỉ những người, một nhóm người hoặc một tổ chức có mối quan hệ mật thiết với doanh nghiệp và có mối quan tâm đến quá trình vận hành cũng như sự thành công của dự án. Đây là những người quan tâm và có khả năng chia sẻ nguồn lực, có thể gây ảnh hưởng, đồng thời có tác động trực tiếp hoặc gián tiếp đến doanh nghiệp như chiến lược, kế hoạch, hoạt động, chương trình kinh doanh,...

Các bên liên quan còn bao gồm các bên liên quan quan trọng, những người có khả năng ảnh hưởng hoặc quyết định sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp.

Xem thêm:

Stakeholder gồm những ai?

Những bên liên quan không nhất thiết là cổ đông của công ty. Nói cách khác, các bên liên quan có thể vừa là yếu tố bên trong và bên ngoài của công ty (các bên liên quan bên trong và bên ngoài).

Các bên liên quan chính (còn gọi là Internal stakeholder): Các bên liên quan trong một công ty là những người có ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động và sự phát triển của công ty đó. Họ có thể là chủ sở hữu, nhân viên mọi cấp bậc,…

Các bên liên quan thứ yếu (còn được gọi là External stakeholder): Ngược lại, các bên liên quan bên ngoài của công ty là những bên không có mối liên hệ trực tiếp với công ty mà là những cá nhân và tổ chức bị ảnh hưởng bởi ảnh hưởng của công ty, dù là vô tình hay cố ý. Ví dụ: cơ quan chính phủ hoặc các tổ chức xã hội, khách hàng, nhà tài trợ, nhà cung cấp, nhà đầu tư vốn, cổ đông,…

Khách hàng

Stakeholder này quan tâm đến chất lượng sản phẩm, dịch vụ hoặc giá trị cốt lõi của công ty. Các công ty muốn tồn tại nhờ vào sự tiêu dùng của khách hàng.

Vì vậy, không ai có thể phủ nhận vai trò, sự đóng góp của bên liên quan này đối với sự phát triển của công ty, bởi chính họ là người cảm nhận và tiêu thụ sản phẩm.

Nhà đầu tư, tài trợ

Họ quan tâm chủ yếu đến vốn, các vấn đề tài chính và lợi nhuận. Không phải mọi công ty đều có các bên liên quan như vậy.

Tuy nhiên, nếu công ty có các bên liên quan như nhà đầu tư, nhà tài trợ thì bạn sẽ không phải lo lắng về vấn đề tài chính vì hiện nay đã có các bên liên quan hỗ trợ công ty.

Nhà cung cấp

Đối với nhà cung cấp, doanh thu là điều họ quan tâm khi đã cung cấp và hỗ trợ doanh nghiệp. Tùy theo tình hình kinh doanh, họ sẽ tác động đến giá cả thị trường để đảm bảo lợi nhuận sau khi ký hợp đồng với công ty.

Vì vậy, bên liên quan này cũng đóng góp không nhỏ vào cơ chế làm việc và sự phát triển của tổ chức.

Nhân viên

Lương bổng, môi trường làm việc và cơ hội thăng tiến là mối quan tâm của các stakeholder này. Họ là nhân tố then chốt trong hoạt động của công ty, chịu trách nhiệm về toàn bộ quá trình vận hành và sản xuất dẫn đến việc giao thành phẩm đến tay người tiêu dùng. Vì vậy, những đóng góp của họ sẽ có tác động trực tiếp đến nội bộ công ty.

Cộng đồng

Đây là loại bên liên quan phổ biến, chủ yếu trong các mô hình kinh doanh lớn. Chúng sẽ là một yếu tố có tác động không thể nhận thấy tới sự phát triển kinh tế.

Hơn nữa, tác động của một thực thể kinh tế lớn cũng góp phần làm thay đổi thu nhập, chất lượng cuộc sống, sự an toàn, môi trường,...của một nhóm cộng đồng hoặc khu vực cụ thể.

Chính quyền

Mối quan tâm của external stakeholder bên ngoài này tập trung vào các vấn đề thuế, GDP và an sinh xã hội. Tuy điều này không ảnh hưởng lớn đến công ty nhưng việc điều chỉnh chính sách, pháp luật sẽ vô tình ảnh hưởng đến doanh nghiệp. Vì vậy, nó là một bên liên quan quan trọng không kém.

Vai trò của Stakeholders

Vai trò của Stakeholder trong mỗi dự án là khác nhau vì nó phụ thuộc vào chức danh và trách nhiệm của mỗi bên tham gia dự án. Sự tham gia tích cực của bên liên quan là rất quan trọng cho sự thành công của bất kỳ dự án nào. Nếu không có sự hợp tác thực hiện của Stakeholder thì rất khó đảm bảo tính bền vững và phát triển công việc của dự án hiệu quả.

Trong một dự án Scrum nếu có sự hợp tác, cam kết từ Stakeholder sẽ đóng vai trò rất lớn trong việc giảm thiểu rủi ro, thời gian, tiền bạc và tỷ lệ thành công của dự án cũng cao hơn. Các bên liên quan trong các dự án có thể làm việc trực tiếp với các thành viên nhóm Scrum và tham gia các buổi Sprint Review để đưa ra cái nhìn khách quan hơn, góp phần tạo ra một sản phẩm thực sự phù hợp với người dùng.

Làm thế nào để xác định stakeholder?

Khi xác định các Stakeholders, hãy xác định dựa trên vị trí ảnh hưởng của họ: trên, dưới, bên ngoài và bên trong. Đó có thể là: khách hàng, ban quản lý, nhóm dự án,...

Sau khi được thiết lập, hãy phân tích các yêu cầu, kỳ vọng, lợi ích, ảnh hưởng, kiến thức,...của Stakeholders. Các Stakeholders quan trọng là những người ra quyết định trong dự án. Đối với những cá nhân này, ban lãnh đạo phải ưu tiên giao tiếp và mong muốn của họ.

Bước 1: Xác định những bên có thể trở thành Stakeholders

Xác định tất cả các bên liên quan tiềm năng sẽ trở thành Stakeholders

Xác định tác động

Bước 2: Phân tích Stakeholders

Xác định nhu cầu chính, mong đợi, ảnh hưởng,...của các bên liên quan

Xác định các bên liên quan chính

Bước 3: Phân loại Stakeholders

Ưu tiên các bên liên quan chính

Sử dụng những mô hình phân loại (ví dụ: lPower/Interest Grid)

Bước 4: Xác định chiến lược quản lý Stakeholders

Cung cấp cho người quản lý các cách để giao tiếp với các bên liên quan.

Các vấn đề thường xảy ra giữa stakeholder

Với rất nhiều bên liên quan đến cùng một vấn đề, vấn đề là không thể tránh khỏi. Nhiều khi, các tranh chấp giữa các stakeholder về quyền và nghĩa vụ đã dẫn đến những vấn đề khó khăn.

Cạnh tranh quyền lợi

Điều này xảy ra với cả các stakeholder bên trong và bên ngoài của công ty. Tương tự như sự cạnh tranh vì lợi ích giữa các bên liên quan của dự án hoặc giữa các nhân viên.

Tùy theo vị trí của mỗi cổ đông mà quyền lợi sẽ được phân chia tương ứng, cũng như sự chênh lệch về quyền lợi dài hạn và ngắn hạn là rất lớn. Tuy nhiên, việc đảm bảo sự hài hòa, đồng thuận giữa tất cả các cổ đông để đưa ra quyết định cuối cùng không bao giờ là điều dễ dàng.

Cạnh tranh ý tưởng

Nếu ở cùng một vị trí, vai trò, mọi người đều muốn giữ vững tay lái và lái con thuyền đi đúng hướng có lợi nhất cho mình. Từ đó, họ đề ra nhiều chiến lược, kế hoạch khác nhau. Và các bên liên quan cũng sẽ có tiếng nói của mình nên dễ dẫn đến xung đột.

Để giải quyết những vấn đề này, các bên liên quan phải đạt được thỏa thuận thống nhất về quyền và nghĩa vụ của các bên ngay từ đầu. Nếu mọi chuyện rõ ràng sẽ giảm bớt nguy cơ xảy ra những tranh chấp không đáng có sau này.

Cạnh tranh mức ảnh hưởng, chức vụ

Nếu cùng một công ty có nhiều nhà tài trợ hoặc nhà cung cấp, họ thường muốn độc quyền kiểm soát công ty đó. Từ đó, họ có thể dễ dàng đưa ra những quyết định lớn. Hoặc trong số những nhân viên trong cùng một công ty, họ cũng muốn nắm giữ những vị trí chủ chốt để tăng thêm danh tiếng và tiếng nói.

Điểm khác nhau giữa Stakeholder và Shareholder là gì?

Stakeholder là một khái niệm rộng hơn shareholder. Shareholder là cổ đông – một trong những stakeholder. Hơn nữa, ngoài stakeholder, các bên liên quan còn có rất nhiều bên liên quan khác.

Những câu hỏi thường gặp về stakeholder là gì?

Các cấp độ của Stakeholder Engagement Assessment Matrix là gì?

Ma trận đánh giá sự tham gia của các bên liên quan bao gồm 5 cấp độ chính:

Không biết (Unaware): Hoàn toàn không biết về dự án và những yếu tố tiềm tàng của nó.
Kháng cự (Resistant): Có kiến thức vừa phải về dự án nhưng có tinh thần phản kháng.
Trung lập (Neutral): Hiểu rõ dự án, không phản kháng hay ủng hộ.
Hỗ trợ (Supportive): Hiểu dự án và các điều tiềm tàng của nó, tích cực hỗ trợ và đóng góp.
Dẫn đầu (Leading): Hiểu dự án và các rủi ro tiềm ẩn của nó, lãnh đạo và đảm bảo thành công của dự án.

Power/ interest grid được chia thành bao nhiêu cấp độ?

Lưới quyền lực/lợi ích của các bên liên quan được chia thành 4 cấp độ:

Quyền lực CAO, thì quan tâm CAO: Quản lý chặt chẽ.
Quyền lực CAO, sự quan tâm THẤP: Giữ hài lòng.
Công suất THẤP, chăm sóc CAO: Luôn cập nhật thông tin.
Công suất THẤP, chăm sóc THẤP: giám sát.

Tổng kết

Đến đây chắc bạn đã hiểu rõ về Stakeholder là gì và tầm ảnh hưởng rất lớn của nó. Hy vọng những thông tin Tanca cung cấp sẽ giúp ích được cho bạn. Đừng quên theo dõi chúng tôi thường xuyên để đọc thêm nhiều kiến thức bổ ích khác.